4.kafli

sjórinn, yfirborð jarðar, efsti hluti jarðskorpu, grunnvatn, andrúmsloftið, neðsti hluti lofthjúps

97,5%

2,5%

jöklar, grunnvatn, stöðuvatn, ár, sífreri, andrúmsloftið, dýr og plöntur, jarðvegur mýrar

hvernig vatn ferðast milli staða í vatnshvolfinu

sólin

úr sjó, vötnum og ám

myndar ský, regndropa/snjókristallar myndast og úrkoma fellur á jökla, sjóinn, þurrlendi jarðar og þaðan getur vatnið gufað upp, sigið niður í bergið og runnið af yfirborði og myndað afrennsli

ár,lækir,fljót= rennsli út í sjó

grunnvatn er á hægu rennsli í átt að sjónum

veðrahvolfinu

heitt loft

þurrt

vegna þess að hann heldur innrauðri geislun inni í lofthjúpnum

skýjamyndun

lýsir því hvað mikill raki er í lofti

í átt að pólunum

hlutfall raka í lofti af öllum mögulegum raka (ef rakastif=50% þá er í loftinu helminguirnn af þeim raka sem er mögulegt

með breytingu hitastigs og breytignu eðlisraka

ef loftið kólnar þá eykst rakastig og öfugt

við uppgufun eykst eðlisraki og rakastig hækkar

við þéttingu minnkar eðlisraki og rakastig lækkar

það hitastig sem loft hefur þegar það hefur kólnað niður þannig að rakastig nær 100%

þá þéttist raki og ský myndast

þau ferli sem valda því að ský myndast þegar loft er í uppstreymi í lofthjúpnum

loftið kólnar hratt í uppstreyminu, nær daggarmarki og raki þéttist og fellur út

lýsa kælingu loftsins vegna loftþrýstingsbreytinga

minni loftþrýstingur, loftið þenst út og kólnar

kalt loft úr háloftunum að streyma niður í lofthjúpnum og hitnar (vegna loftþrýstingshækkunar)

hitnar þegar neðar kemur og loftþrýstingu eykst og lítil skýjamyndun þess vegna

þegar loft byrjar að streeyma upp lofthjúpinn, þá er til að byrja með þurrt óvermið hitafall (10°c/1000m)

þegar loftið kólnar niður að daggarmarki þá hefst rakt óvermið hitafall

hægir á hitafalli (eftir þurrt óvermið) (5°c/1000m) þegar rakinn þéttist og orka losnar út í umhverfið

myndast umhverfis þéttikjarna sem eru svifryksagnir

háský, miðský, lágský, háreyst ský

ískristallar sem myndast í meira en 6km hæð, þunn ský sem valda lítilli sem engri úrkomu

háský: þræðir á himni

háský: þunnir hnoðrar hátt á himni

háský: samfelld, mjög þunn hula hátt á himni - sól og tungl skína í gegn

3-6km hæð, meiri raki í loftinu en ofar= þykkari

úr ískristöllum þar sem er kalt en regndropum þar sem er hlýrra

miðský: bil milli skýja

miðský: ekki mikil úrkoma en getur myndað úða, þekjandi

miðský: úrkomuský sem eru þekjandi

myndast í öflugu uppstreymi og geta náð upp í gegnum allt veðrahvolfið

háreyst ský: þynnri (ná ekki upp í gegnum allt veðrahvolfið)

háreyst ský: þykkustu skýin (ná upp í gegnum allt veðrahvolfið)

skila af sér útlandaskúrum, stundum haglél, þrumuveður

skýjamyndun við yfirborð jarðar, nálægt sjávarmáli

loft niðri við jörðu kólnar niður fyrir daggarmark, rakastigið nær 100%, raki fellur því útúr loftinu við þéttingu

aðstreymisþoka og útgeislunarþoka

þegar heitt og rakt loft færist yfir (aðstreymi) kalt yfirboðr og kólnar niður fyrir daggarmark

þoka myndast við kælingu loftsins (td sjávarþoka)

þegar yfirborð jarðar kólnar niður vegna útgeislunar, á kvöldin/næturnar og jörðin kælir síðan loftið næst sér niðru fyrir daggarmark

þétting raka í lofti næst jörðu vegna kælingar loftsins (td dalalæða og næturþoka)