Wymiar sprawiedliwości a władza sądownicza

Pierwszy Prezydent kieruje pracami całego organu, reprezentuje go i wykonuje inne określone przez prawo zadania, w tym informowanie Prezydenta, ________, Sejmu i Senatu o działaniach podlegających mu sędziów)

they hear in the first instance most cases going to the common courts

consider appeals against decisions made by district courts

they hear appeals against decisions of the district courts made in the 1st instance

they hear in the 1st instance most cases belonging to competence of administrative courts

deals with complaints n decisions of provincial administrative courts/ Resolves competence disputes between bodies of local government units and between them units and bodies of government administration

in the exercise of their office they are subject only to the constitution and laws

judicial proceedings in the Republic of Poland are at least bi-instance

each court issues judgments on behalf of the Republic of Poland

this is carried out by the fact that a juror (a reliable member of the adjudicating composition elected as a result of the vote participates in the consideration of cases

the lower level courts, the Ombudsman and the Attorney General

at the request of the First President, of whom they are alternates

podzielone na wydziały, zajmującymi się konkretnym rodzajem spraw (karny, cywilny etc.). Sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem tych zastrzeżonych dla innych organów władzy sądowniczej

rozpatrują w I instancji większość spraw trafiających do sądów powszechnych. Obejmują swoją władzą kilka gmin. W uzasadnionych przypadkach na terenie jednej gminy może działać więcej sądów tego typu.

rozpatrują odwołania od orzeczeń wydawanych przez sądy rejonowe. Pełnią również funkcję sądów I instancji w sprawach poważniejszych i bardziej złożonych (np. zabójstwa, rozwody). Podlega im obszar, na którym funkcjonują co najmniej 2 sądy rejonowe

rozpatrują odwołania od orzeczeń sądów okręgowych wydanych w I instancji. Podlega im obszar z co najmniej 2 sądami okręgowymi

rozpatrują w I instancji większość spraw należących do kompetencji sądów administracyjnych. Orzekają na obszarze obejmującym 1 lub więcej województw

rozpatruje skargi n orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych. Rozstrzyga spory kompetencyjne między organami jednostek samorządy terytorialnego oraz między tymi jednostkami a organami administracji rządowej

Kontrolują funkcjonowanie administracji publicznej pod kątem zgodności z prawem. Zajmują się m.in. rozpatrywaniem skarg obywateli na decyzje wydane przez organy administracyjne.

Naczelny Sąd Administracyjny

wojewódzkie sądy administracyjne

władza sądownicza (sądy i trybunały) powinna być niezależna organizacyjnie od pozostałych dwóch władz – władzy wykonawczej (Prezydenta RP, Rady Ministrów) oraz władzy ustawodawczej (sejmu i senatu).

Niezależność władzy sądowniczej - Niezawisłość sędziów - Dwuinstancyjność sądownictwa - Jednolitość sądów - Udział obywateli w rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw -

w sprawowaniu swojego urzędu podlegają oni tylko konstytucji oraz ustawom. Oznacza to, że sędziowie rozsądzają sprawy wyłącznie na podstawie obowiązującego prawa, a nie na przykład własnego sumienia czy pod wpływem jakichkolwiek innych czynników. Konstytucja wprowadza szereg ograniczeń, dzięki którym sędziowie są wolni od takich wpływów. Są to tzw. gwarancje niezawisłości sędziowskiej.

postępowanie sądowe w Rzeczypospolitej Polskiej jest co najmniej dwuinstancyjne. Oznacza to, że zawsze istnieje przynajmniej jednokrotna możliwość odwołania się od rozstrzygnięcia sądu do innego sądu (wyższej instancji).

każdy sąd wydaje wyroki w imieniu RP. Struktura sądów na terenie całego kraju jest jednolita.

realizowane jest to poprzez fakt, że w rozpatrywaniu spraw uczestniczy ławnik

Sprawuje nadzór nad pracą sądów powszechnych i wojskowych, wykonuje zadania określane przez prawo. Główną formą kontroli nad sądami sprawowaną przez ten organ jest rozpatrywanie kasacji (w sprawach karnych) i skarg kasacyjnych (w sprawach cywilnych). SN podejmuje ustawy rozstrzygające problemy prawne np. zawierające obowiązujące interpretację przepisów, budzące wątpliwości. Sędziowie SN mogą analizować wybrane zagadnienia prawne z własnej inicjatywy. SN ma wiele innych uprawnień wynikających z Konstytucji i Ustawy o Sądzie Najwyższym.

wnioski o unieważnienie prawomocnych orzeczeń sądowych

sądy niższego szczebla, Rzecznik Praw Obywatelskich i Prokurator Generalny.

(wybrany przez Prezydenta RP na sześcioletnią kadencję z kandydatów zgłoszonych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Pierwszy Prezes kieruje pracami całego organu SN, reprezentuje go i wykonuje inne zadania określone przez prawo, m.in. informowanie Prezydenta, Krajowej Rady Sądownictwa, Sejmu i Senatu o działalności podlegających mu sędziów).

Wybiera ich Prezydent na wniosek Pierwszego Prezesa, którego są oni zastępcami. Każdy z nich kieruje jedną z izb SN.

orzekają W wielu sprawach rozpatrywanych przez Izbę Dyscyplinarną, Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznej (zazwyczaj skład orzekający tworzy 2 sędziów zawodowych i 1 ławnik). Wybiera ich Senat na 4-letnią kadencję.

niezawodowy członek składu orzekającego wybrany w wyniku głosowania. Biorą oni udział m.in. w rozstrzygani niektórych spraw przez sądy rejonowe i kręgowe w I instancji. W zakresie orzekania mają niemal takie same uprawnienia jak zawodowi sędziowie. Są niezawiśli

Izba Cywilna

Izba Karna

Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Izba Dyscyplinarna

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych