★ KOLONYLISMO AT IMPERYALISMONG KANLURANIN SA TIMOG AT KANLURANG ASYA ★
Kolonyalismo – Pagkontrol ng isang bansa sa isa pang bansa
Imperyalismo – Dominasyon ng isang bansa sa ekonomiya at politika ng isa pang bansa
Makapangyarihang bansa noong unang Panahon: Spain at Portugal

MGA RUTANG PANGKALAKALAN
Daang Seda/Silk Road – Dinastiyang Han, China; seda, tsaa at porselana
Incense Route – Mga Arab; insenso at mira mula Timog Arabia
Spice Route – Kalakan sa pagitan ng mga Indian at Greco-Roman; pampalasa at rekado

MARCO POLO
Marco Polo – Mangangalakal at manlalakbay na taga-Venice, Italy 
Paglalakbay ni Marco Polo – Nagbigay-daan sa pagdating ng mga Kanluranin sa Asya
Kasama ni Marco Polo: Niccolo (kaniyang ama), at Maffeo (kaniyang tiyuhin)
Rustichello de Pisa – Sinulat ang mga kuwento tungkol sa paglalakbay ni Marco Polo
Pangalan ng kaniyang aklat: “The Travels of Marco Polo”

Krusada – Banal na pakikidigma; dala ang mga Kristiyano ang simbolo ng krus at may basbas ito ng Papa; layunin: labanan ang mga Muslim na mananakop

Merkantilismo – Sistemang pang-ekonomiya noong ika-16 - ika-18 siglo; ginto at pilak

IMBENSIYONG PANDIGMA
Magnetic Compass – Naimbeto ng Tsino sa Dinastiyang Han; kagamitang panlayag ng may magnetic needle na laging nakaturo sa hilaga
Mariner’s Astrolabe – Kagamitang panlayag upang matukoy ang latitud ng barko sa dagat
Portolani – Mapang panlayag na batay sa direksiyon ng compass; mula sa Italy
Pulbura (Gunpowder) - Naimbento ng mga Tsino na pinaunlad ng mga Europeo para sa kanilang mga baril

Layunin ng mga Europeo sa Pananakop – “God, Gold, Glory” o 3G’s

MGA KASUNDUAN
Kasunduan sa Tordesillas 1529 – Paghati ng mundo ng Spain at Portugal kung sino may ari sa lupain; silangan - Portugal     kanluran - Spain
Kasunduan sa Zaragoza 1529 – Nagtatakda ng sakop ng impluwensiya ng Spain at Portugal sa Asya upang lutasin ang kanilang pag-aagawan sa Isla ng Moluccas - isang isla sa Indonesia na mayaman sa rekado at pampalasa kung kaya tinawag na “Isla ng Rekado”.

Vasco da Gama - Naglayag siya sa Silangang baybayin ng Africa

Amboina Massacre – Pinatay ang mga Dutch ang 10 mangangalakal na Ingles, 10 Hapones, at isang Portuguese

Dutch East India Company - Samahan ng mga Dutch; layunin: palawigin ang pangangalakal ng mga Dutch sa rehiyong Asya gamit ang paraan ng pananakop

British East India Company – Binuo ng mga Ingles noong 1600; layunin: matagumpay na makipagkalakalan sa Asya sa pamamagitan ng pananakop

Digmaan sa Swally – Tinalo ang British East India Company ang Portuguese

Kapitalismo – Sistemang pang-ekonomiya; may kalayaan ang mga namumuhunang indibidwal na magmay-ari ng mga salik ng produksiyon

The White Man’s Burden – Tula na sinulat ni Rudyard Kipling bilang kaniyang hamon sa United States sa pananakop nito sa Pilipinas; animo ay isinasaad ng tula na ang tungkuling gawing maunlad at sibilisado ang mga Pilipino ay nakaatang sa balikat ng mga Amerikano na may superyor na kultura kaysa sa mga Pilipino.

Kolonya – Tawag sa lupaing Asyano na sinakop ng mga Europeo

Protectorate – Sistema kung saan binigyan ng pagkakataon ang mga mamamayan ng mga lupain nasakop

Covenant of the League of Nations – Binigay ng kontrol sa bansang Allied Powers sa mga lupain sinakop

Mandate System – Pansamantalang pagkontrol ng mga bansang Allied sa mga lupaing dating sakot ng Germany at Imperyong Ottoman

Labanan sa Plassey – Labanan naipano ng British East India Company laban sa puwersang French at Bengal sa India

Seven Years’ War – Nangyari sa Europa; nagkampihan ang mga estado sa pag-aagwan ng mga kolonya

Mga Sepoy – Binubuo ng mga sundalong Muslim at Hindu

Rebelyong Sepoy – Pakikipaglaban ng mga sundalong Indian na Muslim at Hindu laban sa mga Ingles na nag-ugat sa paglalagay ng sebo ng baboy at baka sa cartridge ng baril na pinagamit sa kanila

Digmaang Kandyan - Labanang naipanalo ng mga Ingles laban sa kaharian ng Kandy na noon ay namumuno sa kalakhang bahagi ng Ceylon nang naisin ng England na masakop ang kabuuan ng Ceylon

Pattern 1853 Enfield – Ripleng gumagamit ng nilangisang papel, ang cartridge; upang mabuksan ang mga cartridge at mailagay sa riple, kailangang kagatin ng mga sepoy ang papel at punitin ito gamit ang mga ngipin

Hugh Rose – Nagsupil ng mga sundalong Ingles sa mga rebelde; nang matapos ang rebelyon: isang milyon namatay

British Raj – Direktang pinamunuan ng pamahalaang Ingles ang kalahating bahagi ng India na dating kontrolado ng British East India Company

Kasunduan sa Amiens - Isinaad sa kasunduang ito ang pormal na pagsuko ng The Netherlands sa mga lupaing sakop nito sa Ceylon sa pamumuno ng mga Ingles

Sykes-Picot Agreement - Lihim na kasunduan ng England at France na nagsasaad na magpapalawak ng kapangyarihan at impluwensiya ang mga ito sa kalakhang bahagi ng Kanlurang Asya lalong-lalo  na ang Asia Minor kapag naipanalo nila ang Unang Digmaang Daigdig.

Boswellia - Aromatikong dagta mula sa puno na ginagamit ipang makalikha ng insenso at pagbango; tinatawag itong frankincense ng mga Kanluranin ngunit ito ay tradisyonal na tinatawag ng mga Arab na olibanum na nangangahulugang “mula sa dagta.”

★ TIMOG AT KANLURANG ASYA SA PANAHON NG DALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG ★
MASIDHING NASYONALISMO
Etnosentriko - Paniniwala ng Germany at England na sila ang lahing nararapat maghari sa mundo at anumang pahayag na bumabatikos sa kanilang bansa ay itinuturing nilang paglapastangan sa kanilang lahi
Panslavism - Pagnanais ng mga mamamayang sakop ng Imperyong Ottoman at Austria-Hungary na makalaya at pamunuan ang kanilang sariling lupain

Militarismo - Pagpaparamihan at pagpapalakasan ng mga hukbo at kagamitang pandigma

MGA LIHIM NA ALYANSYA
Central Powers - Germany, Austria-Hungary, at Ottoman Empire
Allied Powers - England, France, at Russia

PAGPASLANG KAY ARCHDUKE FRANZ FERDINAND
Hunyo 1914 (June, 1914) - Kung kailan pinaslang si Archduke Franz Ferdinand at ang kanyang asawa
Archduke Franz Ferdinand - Tagapagmana ng trono ng Austria
Gavrilo Princip - Pumatay kay Archduke Franz Ferdinand

Black Hand - Nasyonalistang organisasyon; lihim na isahin ang lahat ng mga bansang Slav sa pamumuno ng Serbia

Mandirigmang Indian - Pinakamalaking reserbang hukbong kolonyal ng England na mas marami pa nang ilang beses sa hukbong British

Lahore at Meerut - Pinakakilala na dibisyon

Khudadad Khan - Unang Indian na ginawaran ng unang Victoria Cross dahil sa kaniyang ipinamalas na katapangan sa Unang Labanan ng Ypres.

MGA DAHILAN SA PAKIKIDIGMA
Maraming Indian ang nahikayat na lumaban sa digmaan dahil sa paniniwalang:
1. Malaking halagang makukuha nila kapalit ng kanilang serbisyo sa England
2. Pakikipaglaban ay pagkakataon upang maitaas ang kanilang caste sa Kshatriya
3. Pakikipaglaban ay isang malaking karangalang maipakita ang kanilang katapatan sa hari
4. Pagkakataon sa mga Indian na patunayan na kapantay nila ang mga Europeo sa larangan ng pakikipaglaban

Amristsar Massacre - Nag dulot ng pagkamatay ng daan-daan at libo-libong sugatang Indian

GOVERNMENT OF INDIA ACT
Layunin - Palawigin ang partisipasyon ng mga Indian sa usaping pampolitika

Middle Eastern Theatre of WW 1 - Pagitan ng Central Powers na pinangungunahan ng Imperyong Ottoman kasama ng mga Kurdish, Persian, ilang mga tribong arab; sa kabilang dako naman ay ang allied powers (October 1914 - October 1918)

SINAI-PALESTINE CAMPAIGN
Suez Canal - Mahalagang rutang pantransportasyon na malaking tulong sa mga Allied upang direktang makatawid mula sa Indian Ocean patungong Mediterranean Sea at Europa
Gallipoli Peninsula - Bahagi ng Imperyong Ottoman (Central); tangway na bumubuo sa hilagang baybayin ng Dardanelles; kipot na nagsisilbing rutang pandagat papunta sa Russia (Allied)

Holocaust - Malawakang pamamaslang ng mga Nazi sa mga Hudyo sa Germany.
Zionism - Muling pagbalik ng mga Hudyo sa “Lupang Pangako” (Israel)

Treaty of Sevres - Ang dating Imperyong Ottoman ay ganap na bumagsak matapos pirmahan ang Treaty of Sevres; ikinagalit ng mga ito ang kasunduan sapagkat isinawalang-bahala ang kanilang karapatan sa kanilang lupain

Treaty of Versailles - Pangunahing kasunduang pormal na nagpawakas sa Unang Digmaang Pandaigdig; kasunduan sa pagitan ng Germany at mga nanalong bansang Allied.

Pasismo - Uri ng pamamahala, ang pamahalaan ay pinamumunuan ng isang diktador na kumokontrol sa buhay ng mga mamamayan at hindi pinapayagan ang mga ito na sumalungat sa pamahalaan; isa sa mga bansang nanguna sa pagpapairal ng pasismo ay ang Spain

Benito Mussolini - Higit na lumaganap ito sa Italy sa pamumuno niya; nagpasimula ng pasismo sa Italy

Adolf Hitler - Nagsimulang naging makapangyarihan si Adolf Hitler at ang kaniyang partidong Nazi nang mangako ito ng pag-asa sa mga aleman
Weimar Germany - Demokratikong pamahalaang itinatag sa Germany noong 1919 matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig

Hirohito - Emperador ng Japan na nagpahayag ng pagsuko sa mga Allied Forces

Appeasement - Diplomatikong pamaraan ng pagbibigay kagustuhan ng isang kalabang bansa upang makaiwas sa digmaan

Labanan sa Kohima at Imphal - Pinakamadugong tagpo sa Ikalawang Digmaang Pandaigig sa India na nagdulot ng kamatayan sa pinakamagagaling na pinunong militar ng Japan sa Burma

Tiger Legion - Hukbong Indian na binubuo naman ng mga sundalong Indian na nabihag ng Germany sa mga labanan sa Europa

Quit India Movement - Naglalayong himukin ang mga mamamayang Indian na mapapayapang iginiit sa Britain ang paggawad sa kalayaan ng India.

Great Bengal Famine (1943) - Pinakamalalang taggutom, halos apat na milyong Indian ay namatay

Easter Sunday Raid - Intake ng Japan ang Colombo sa Ceylon, ngunit nabigla ito nang tatlong barkong pandigma lamang ang naroroon.

Admiral Isoroku Yamamoto - Utak ng pagpapasabog sa Pearl Harbor sa Hawaii

Port T - Lihim na tanggulan sa Addu Atoll sa Maldives bilang isa sa kanilang mga base militar sa Indian Ocean

V-Day o Victory over Japan Day - Agosto 15, 1945 hanggang Seytembre 2, 1945 noong sumuko ang Japan at nagwakas ang labanan sa rehiyong Pacific

Hiroshima at Nagasaki - Dalawang lungsod ng Japan na binomba ng United States

Pangalan ng bomba ng Hiroshima - Little Boy

Pangalan ng bomba ng Nagasaki - Fat Man

Marianas - Isla kung saan nanggaling ang reinforcement ng Amerika papunta Hiroshima

Piloto ng Enola Gay - Paul Tibbets Jr.

Operation Countenance - Pangunahing layunin ng paglusob na ito ay upang makontrol ang suplay ng langis sa Iran para sa digmaan

Cold War - Pangmilitar at pampolitikang tensiyon sa pagitan ng puwersang Western Bloc na binubuo ng United states at mga kaalyada nitong bansa sa rehiyong hilagang Atlantic (NATO).

★ NASYONALISMO AT KALAYAAN NG SILANGAN AT TIMOG-SILANGANG ASYA ★
NASYONALISMO AT PAKIKIBAKA NG CHINA
Hung Hsiu Ch’uan - Gumawa ng rebelyon laban sa Dinastiyang Qing noong 1850 at nagtatag ng bagong dinastiyang Tsino na tinawag Taiping na nangangahulugang “Dakilang Kapayapaan”

Rebelyong Taiping - Ginawa ito ni Hung Hsiu Ch’uan laban sa Dinastiyang Qing; itinuturing ding isang kultong panrelihiyon na may batid ng Kristiyanismo

Rebelyong Boxer - Rebelyon na may kaalaman at kasanayan sa martial arts at gymnastics; layunin: patalsikin ang lahat ng mga dayuhan sa Tsina

Tzu Hsi - Empress Dowager na nagpalakas sa mga rebeldeng Tsino

Double Ten Revolution - Nagpawakas sa mga dinastiyang nung ang Tsina ay nalagay sa kaguluhan at kawalan ng katatagang pampolitika

Dr. Sun Yat-sen - Namuno sa Double Ten Revolution

Nasyonalismo (san-min), Demokrasya (min-tsu), Kabuhayang Pantao (min-sheng) - Tatlong mahahalagang kaisipan 

Partido Nasyonalista o Partido Kuomintang - Nagsusulong ng prinsipyo at kaisipan ng demokrasya 

Heneral Chiang Kai-shek - Nagpatuloy sa Nasyonalistang Tsino. Matagumpay niyang napahinuhod ang mamamayang nagmamay-ari ng malalawak na lupa dahil sa kanyang kasanayang pagmilitar 

Marxism - Nagtaguyod sa kaisipang komunista na isinasaad nito na makamit ang pagkapantay-pantay sa pagitan ng mayayamang kapitalista

Partido Komunista o Partido Kunchantang - Itinatag sa Shanghai, China. Itinatag ni Mao Zedong (Mao Tse Tung) 

Mao Zedong - Isang mag-aaral na nagmula sa pamilyang magsasaka sa probinsiya ng Hunan.

Long March - pagtakas ng mga komunista sa tinatayang 6000 milyang nilakbay nila na tumagal ng humigit-kumulang isang taon.