knowt logo

Rozdział: Sztuka figuratywna. Subiektywne spojrzenie na rzeczywistość

Sztuka figuratywna

  • Pojawienie się w twórczości nowych tematów, brzydoty, przedmiotów z życia codziennego, nieznanych wcześniej technik i tworzyw oraz rozwój nurtów abstrakcyjnych wpłynęły także na sztukę realistyczną

  • Artyści zainteresowani rzeczywistością zaczęli poszukiwać nowych sposobów na jej przedstawianie

  • XX-wieczny realizm obejmował wiele prądów, które łączyła chęć zaprezento­wania człowieka we współczesności i ukazania stosunku artystów do bieżą­cych zjawisk

Wybrane nurty sztuki figuratywnej:

Realizm Socjalistyczny - sztuka dla robotników:

  • Państwa w strefie wpływów Związku Radzieckiego mu­siały po II wojnie światowej przyjąć jednolity styl oficjalnej sztuki, zwany re­alizmem socjalistycznym (socrealizmem)

  • Zgodnie z założeniami re­alizmu socjalistycznego artyści powinni pomagać władzy w tworzeniu nowego porządku społecznego. Ich twórczość miała być dydaktyczna i zrozumiała dla mas prostych ludzi

  • Arty­ści w pozytywny, zrozumiały sposób ukazywali więc robotników i chłopów przy pracy, polityków na wiecach czy rodziny wychowujące dzieci

  • Narzucone w ten sposób forma i tematyka sztuki realistycznej obowiązywały w Polsce w latach 40. i 50. XX w.

Andrzej Wróblewski:

  • Jeden z najbardziej utalentowanych polskich twórców powojennych

  • Czerpał z surrealizmu i abstrakcji geometrycznej oraz stosował symbo­likę barw

  • Artysta w nowatorskiej formie prezentował tematy z bieżącej rzeczywistości

  • Ukazywane sceny dotyczą dramatycznych wspomnień z czasu wojny oraz życia w Polsce Ludowe

  • Do najbardziej rozpoznawalnych prac artysty należy pełen ekspresji cykl Rozstrzelania, prezentujący zniekształcone, ukazane fragmentarycznie sylwetki

  • Arty­sta zginął tragicznie w wieku 29 lat w wypadku w Tatrach

  • Żył w latach 1927-1957

Sztuka Surowa - spontaniczna kreatywność:

  • W 1945 r. francuski malarz Jean Dubuffet zaproponował termin sztuka surowa, z francuskiego art brut, na określenie prac amatorów, osób niepełnosprawnych umysłowo oraz innych twórców, z rożnych powodów nieuznawanych przez świat sztuki

  • Sam Dubuffet również tworzył dzieła po­dobne do chaotycznych prac dzieci, pełne powtarzalnych znaków i wzorów. Malował na strzępach papieru i deskach, dodawał do farb różne przedmioty, odrzucił wszelkie reguły malarskie i normy kulturowe

  • Artysta dążył do surowości w sztuce, czyli spontanicznego wyra­żania pomysłów, nieskrępowanego wyuczonymi zasadami czy wzorowaniem się na tradycyjnej sztuce

  • Inni artyści również uprawiali malarstwo impulsywne, agresywne w formie, czerpiące z surrealizmu i prostoty sztuki ludowej

Nowa Figuracja - odnowić realizm:

  • W latach 60. XX w. wielu artystów obserwowało rozwój abstrakcji, ale nie przy­stąpiło do nowej tendencji lub też z niej rezygnowało

  • Artyści nowej figuracji:

    • Komentowali w dziełach życie zachodnich społeczeństw

    • Krytykowali kulturę popularną

    • Przedstawiali własne doświadczenia i obawy

  • Do cech wspólnych artystów tego nurtu zalicza się:

    • Zerwanie z tradycyjną sztuką

    • Prezentowanie zdeformowanych postaci

    • Nadawanie dziełom niepokojącej atmosfery

    • Stosowanie wyrazistych faktur

Francis Bacon:

  • Samouk z lrlandii

  • Mistrz techniki olejnej

  • Uważany za najwybitniejsze­go brytyjskiego malarza XX w.

  • Początkowo pracował w charakterze dekoratora wnętrz w Londynie

  • W 1945 r. Bacon wkroczył na scenę artystyczną jako autor tryptyku Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania - porażającego przedstawienia umęczonych ciał

  • Twórca często nawiązywał do arcydzieł malarstwa

  • Artysta reprezentował Wielką Brytanię na Biennale w Wenecji w 1954 r.

  • Francis Bacon żył w latach 1909-1992

Alina Szapocznikow:

  • Polska rzeźbiarka

  • Podczas II wojny światowej więziona w nazistowskich obozach, m.in. Auschwitz

  • Po wyzwoleniu podjęła naukę w Pradze i Paryżu

  • Artystka początkowo rzeźbiła w tradycyjnych materiałach, później opracowała własną technikę odlewu z żywic syntetycznych

  • Rzeźbiarka odwoływała się przede wszystkim do osobistych doświadczeń, czyli zmagania z chorobą nowotworową, a tak­że zagadnień przemijania i śmierci

  • Charakterystyczne dla Szapocznikow są zwłaszcza późne realizacje w postaci odlewów ciała wykonanych z poliestru

  • Alina Szapocznikow żyła w latach 1926-1973

Hiperrealizm - dzieła prawdziwsze niż rzeczywistość:

  • Hiperrealizm, inaczej zwany fotorealizmem, rozwijał się w latach 1965-1980

  • Ten nurt nie powstałby, gdyby nie rozwój fotografii i filmu

  • Najczęściej hiperrealiści ukazywali wielkomiejskie, puste, pełne szkła i stali pejzaże, przywołujące na myśl osamotnienie jednostki w gąszczu metropolii

  • Obrazy z tego nurtu cechu­je drobiazgowe odtworzenie detali za pomocą specjalnych technik malarskich

  • Do wykonania rzeźb, przed­stawiających ludzkie postaci, wykorzystywano:

    • Gips

    • Masy plastyczne

    • Naturalne włosy

    • Przedmioty codziennego użytku

  • Artyści byli zafa­scynowani sposobem rejestrowania świata przez obiektyw aparatu czy kamery. Malowali dzieła na podstawie wyświetlanych na płótno fotografii, lecz z pewnymi mo­dyfikacjami:

    • Wprowadzali zmiany kompozycyjne i barwne

    • Deformowali, do­dawali lub usuwali elementy

    • Rozmywali ostrość, by osiągnąć efekt z pozoru obiektywnej rejestracji rzeczywistości, która miała wywołać w widzu określone odczucia

Neoekspresjonizm - powrót rzeczywistości, triumf malarstwa:

  • Tworzenie dzieł które okrzyknięto brzydkimi obrazami, złym malarstwem

  • Na wielkoformatowe płótna, deski czy kartono­we pudła artyści nakładali - celowo niestarannie, chaotycznie i gwałtownie - grube warstwy jaskrawych farb, często wymieszanych z innymi substancjami

  • Artyści czerpali z przeszłości i współczesnych dziejów swoich ojczyzn

  • Neoekspresjoniści w nowej formie malarskiej przedstawiali klasyczne tematy:

    • Portrety

    • Sceny rodzajowe

    • Pejzaże

  • Umieszczali w dziełach elementy znane z tradycji malarstwa:

    • Symbole

    • Alego­rie

    • Odniesienia do religii i mitologii

  • Ruch rozwinął się w kilku krajach:

    • W Niemczech działali neofowiści (tzw. nowi dzicy)

    • Nowa figuracja zaistniała we Francji

    • Transa­wangarda zaistniała we Wloszech

    • W Stanach Zjednoczonych zaistniał bad painting

  • Wszystkie te środki służyły twórcom do zaprezentowania:

    • Wielkomiejskiego środowiska

    • Życia subkultur

    • Świata reklamy

    • Masowych mediów

    • Fotografii

    • Muzyki rockowej

Sztuka figuratywna

  • Pojawienie się w twórczości nowych tematów, brzydoty, przedmiotów z życia codziennego, nieznanych wcześniej technik i tworzyw oraz rozwój nurtów abstrakcyjnych wpłynęły także na sztukę realistyczną

  • Artyści zainteresowani rzeczywistością zaczęli poszukiwać nowych sposobów na jej przedstawianie

  • XX-wieczny realizm obejmował wiele prądów, które łączyła chęć zaprezento­wania człowieka we współczesności i ukazania stosunku artystów do bieżą­cych zjawisk

Wybrane nurty sztuki figuratywnej:

Realizm Socjalistyczny - sztuka dla robotników:

  • Państwa w strefie wpływów Związku Radzieckiego mu­siały po II wojnie światowej przyjąć jednolity styl oficjalnej sztuki, zwany re­alizmem socjalistycznym (socrealizmem)

  • Zgodnie z założeniami re­alizmu socjalistycznego artyści powinni pomagać władzy w tworzeniu nowego porządku społecznego. Ich twórczość miała być dydaktyczna i zrozumiała dla mas prostych ludzi

  • Arty­ści w pozytywny, zrozumiały sposób ukazywali więc robotników i chłopów przy pracy, polityków na wiecach czy rodziny wychowujące dzieci

  • Narzucone w ten sposób forma i tematyka sztuki realistycznej obowiązywały w Polsce w latach 40. i 50. XX w.

Andrzej Wróblewski:

  • Jeden z najbardziej utalentowanych polskich twórców powojennych

  • Czerpał z surrealizmu i abstrakcji geometrycznej oraz stosował symbo­likę barw

  • Artysta w nowatorskiej formie prezentował tematy z bieżącej rzeczywistości

  • Ukazywane sceny dotyczą dramatycznych wspomnień z czasu wojny oraz życia w Polsce Ludowe

  • Do najbardziej rozpoznawalnych prac artysty należy pełen ekspresji cykl Rozstrzelania, prezentujący zniekształcone, ukazane fragmentarycznie sylwetki

  • Arty­sta zginął tragicznie w wieku 29 lat w wypadku w Tatrach

  • Żył w latach 1927-1957

Sztuka Surowa - spontaniczna kreatywność:

  • W 1945 r. francuski malarz Jean Dubuffet zaproponował termin sztuka surowa, z francuskiego art brut, na określenie prac amatorów, osób niepełnosprawnych umysłowo oraz innych twórców, z rożnych powodów nieuznawanych przez świat sztuki

  • Sam Dubuffet również tworzył dzieła po­dobne do chaotycznych prac dzieci, pełne powtarzalnych znaków i wzorów. Malował na strzępach papieru i deskach, dodawał do farb różne przedmioty, odrzucił wszelkie reguły malarskie i normy kulturowe

  • Artysta dążył do surowości w sztuce, czyli spontanicznego wyra­żania pomysłów, nieskrępowanego wyuczonymi zasadami czy wzorowaniem się na tradycyjnej sztuce

  • Inni artyści również uprawiali malarstwo impulsywne, agresywne w formie, czerpiące z surrealizmu i prostoty sztuki ludowej

Nowa Figuracja - odnowić realizm:

  • W latach 60. XX w. wielu artystów obserwowało rozwój abstrakcji, ale nie przy­stąpiło do nowej tendencji lub też z niej rezygnowało

  • Artyści nowej figuracji:

    • Komentowali w dziełach życie zachodnich społeczeństw

    • Krytykowali kulturę popularną

    • Przedstawiali własne doświadczenia i obawy

  • Do cech wspólnych artystów tego nurtu zalicza się:

    • Zerwanie z tradycyjną sztuką

    • Prezentowanie zdeformowanych postaci

    • Nadawanie dziełom niepokojącej atmosfery

    • Stosowanie wyrazistych faktur

Francis Bacon:

  • Samouk z lrlandii

  • Mistrz techniki olejnej

  • Uważany za najwybitniejsze­go brytyjskiego malarza XX w.

  • Początkowo pracował w charakterze dekoratora wnętrz w Londynie

  • W 1945 r. Bacon wkroczył na scenę artystyczną jako autor tryptyku Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania - porażającego przedstawienia umęczonych ciał

  • Twórca często nawiązywał do arcydzieł malarstwa

  • Artysta reprezentował Wielką Brytanię na Biennale w Wenecji w 1954 r.

  • Francis Bacon żył w latach 1909-1992

Alina Szapocznikow:

  • Polska rzeźbiarka

  • Podczas II wojny światowej więziona w nazistowskich obozach, m.in. Auschwitz

  • Po wyzwoleniu podjęła naukę w Pradze i Paryżu

  • Artystka początkowo rzeźbiła w tradycyjnych materiałach, później opracowała własną technikę odlewu z żywic syntetycznych

  • Rzeźbiarka odwoływała się przede wszystkim do osobistych doświadczeń, czyli zmagania z chorobą nowotworową, a tak­że zagadnień przemijania i śmierci

  • Charakterystyczne dla Szapocznikow są zwłaszcza późne realizacje w postaci odlewów ciała wykonanych z poliestru

  • Alina Szapocznikow żyła w latach 1926-1973

Hiperrealizm - dzieła prawdziwsze niż rzeczywistość:

  • Hiperrealizm, inaczej zwany fotorealizmem, rozwijał się w latach 1965-1980

  • Ten nurt nie powstałby, gdyby nie rozwój fotografii i filmu

  • Najczęściej hiperrealiści ukazywali wielkomiejskie, puste, pełne szkła i stali pejzaże, przywołujące na myśl osamotnienie jednostki w gąszczu metropolii

  • Obrazy z tego nurtu cechu­je drobiazgowe odtworzenie detali za pomocą specjalnych technik malarskich

  • Do wykonania rzeźb, przed­stawiających ludzkie postaci, wykorzystywano:

    • Gips

    • Masy plastyczne

    • Naturalne włosy

    • Przedmioty codziennego użytku

  • Artyści byli zafa­scynowani sposobem rejestrowania świata przez obiektyw aparatu czy kamery. Malowali dzieła na podstawie wyświetlanych na płótno fotografii, lecz z pewnymi mo­dyfikacjami:

    • Wprowadzali zmiany kompozycyjne i barwne

    • Deformowali, do­dawali lub usuwali elementy

    • Rozmywali ostrość, by osiągnąć efekt z pozoru obiektywnej rejestracji rzeczywistości, która miała wywołać w widzu określone odczucia

Neoekspresjonizm - powrót rzeczywistości, triumf malarstwa:

  • Tworzenie dzieł które okrzyknięto brzydkimi obrazami, złym malarstwem

  • Na wielkoformatowe płótna, deski czy kartono­we pudła artyści nakładali - celowo niestarannie, chaotycznie i gwałtownie - grube warstwy jaskrawych farb, często wymieszanych z innymi substancjami

  • Artyści czerpali z przeszłości i współczesnych dziejów swoich ojczyzn

  • Neoekspresjoniści w nowej formie malarskiej przedstawiali klasyczne tematy:

    • Portrety

    • Sceny rodzajowe

    • Pejzaże

  • Umieszczali w dziełach elementy znane z tradycji malarstwa:

    • Symbole

    • Alego­rie

    • Odniesienia do religii i mitologii

  • Ruch rozwinął się w kilku krajach:

    • W Niemczech działali neofowiści (tzw. nowi dzicy)

    • Nowa figuracja zaistniała we Francji

    • Transa­wangarda zaistniała we Wloszech

    • W Stanach Zjednoczonych zaistniał bad painting

  • Wszystkie te środki służyły twórcom do zaprezentowania:

    • Wielkomiejskiego środowiska

    • Życia subkultur

    • Świata reklamy

    • Masowych mediów

    • Fotografii

    • Muzyki rockowej