wiek wojen

kandydat do polskiego tronu w 1586r, popierany przez przeciwników Batorego i Zamoyskiego

kandydat do polskiego tronu w 1586r., syn Iwana IV Groźnego, popierany przez większość szlachty polskiej i litewskiej. Utracił poparcie, gdy zaczął głosić, że podporządkuje Rzeczopospolitą Moskwie

kandydat do tronu w 1586r., królewicz szwedzki, popierany przez królową Anną Jagiellonkę. Zyskał poparcie szlachty, gdy poseł szwedzki przedstawił korzyści płynące z połączenia obydwu krajów.

podwójna elekcja (Zygmunt Waza vs Maksymilian Habsburg)

bitwa pod Byczyną, Jan Zamojski vs Maksymilian Habsburg

stronnictwo przeciwników Zygmunta III, założone przez Zamojskiego. Członkami była szlachta, oficerowie, jak i zwolennicy ruchu egzekucyjnego

zebranie sejmu inkwizycyjnego, na którym miał być sądzony król za sekretne rokowania z Habsburgami + śmierć króla Szwecji Jana III, co skutkowało przejęciem tronu przez Zygmunta III Wazę i połączeniem Polski i Szwecji unią personalną

koronacja Zygmunta III na króla Szwecji + zatwierdzenie przez Zigiego III wszystkich praw przysługującym szlachcie szwedzkiej

brat Jana III, stał na czele opozycji przeciwko niemu

bitwa pod Linköping, zwycięstwo wojsk Karola Sudermańskiego

ogłoszenie Karola IX Sudermańskiego władcą Szwecji

hetman litewski, przejął dowodzenie w Inflantach w 1602r.

bitwa pod Białym Kamieniem, pokonanie armii szwedzkiej przez Jana Karola Chodkiewicza + pierwsza dymitriada

bitwa pod Kircholmem, zwycięstwo wojsk polsko-litewskich

ciężka polska jazda

wspierający Zygmunta III i jego reformy wzmacniające jego władzę

ustrój, w którym oboj władcy decyzje podejmuje parlament złożony z senatu i izby poselskiej

wojewoda krakowski, przywódca szlachty małopolskiej, sprzeciwiał się królowi

protest opozycjonistów Zygmunta III

bitwa pod Guzowem, wojska królewskie pokonały pospolite ruszenie

syn Karola IX, rozpoczął w Szwecji gwałtowne reformy

bitwa pod Gniewem😡, porażka sił polskich

bitwa pod Hammersztynem/Czarnem + Oliwą, zwycięstwo wojsk polskich

bitwa pod Trzcianą, porażka wojsk szwedzkich

rozejm w Starym Targu (Altmarku)

rozejm w Sztumskiej Wsi

dawny opricznik i doradca Iwana Groźnego, najbardziej wpływowa osoba w państwie moskiewskim u boku nowego cara

czas anarchii, buntów, walki o władzę, władzy Borysa Godunowa

car moskiewski, określany w Moskwie Łżedymitrem

zbiegły z Moskwy prawosławny mnich Grigorij Otriepiew, który podawał się za cudownie ocalałego Dymitra, prawowitego następcego tronu moskiewskiego

interwencje zbrojne polskich i litewskich magnatów w państwie moskiewskim

bojar moskiewski, car rosyjski w latach 1606-1610

bunt chłopów moskiewskich

wódz polski, hetman, dowódca wojsk polsko-litewskich, zwycięzca wielu kampanii wojennych przeciwko Szwedom, Turkom, Tatarom i Moskwie

bitwa pod Kłuszynem, zwycięstwo wojsk polsko-litewskich

bojar moskiewski, car Rosji w latach 1613-1645

moskiewsko-szwedzki traktat pokojowy w Stołbowie + traktat w Buszy

rozejm w Dywilinie

1 mln km^2

syn Zygmunta III, król Polski

pokój w Polanowie

hospodar wołoski, pierwszy władca, któremu udało się zjednoczyć trzy historyczne ziemie dzisiejszej Rumunii

hospodar mołdawski przychylny Polsce

terytorium zarządzane wspólnie przez dwa lub więcej państw

bezludne stepy na południu Ukrainy

założony przez Kozaków warowny obóz na wyspie na Dnieprze

wybrany demokratycznie przywódca Kozaków, który zyskiwał władzę absolutną, lecz tracił ją po zakończeniu walk

dowódcy poszczególnych jednostek kozackich

elita wśród Kozaków

przewoźne obozowisko, przemieszczające się wraz z armią

morskie wyprawy podejmowane przez Kozaków na terytoria nad Morzem Czarnym

wprowadzony przez Zygmunta Augusta spis Kozaków, których Rzeczpospolita wykorzystywała jako żołnierzy zaciężnych w służbie wojskowej

Kozacy zarejestrowani w rejestrze kozackim

pierwsze powstanie kozackie, na czele którego stanął polski szlachcic, hetman kozacki Krzysztof Kosiński

okres największych sukcesów Kozaków, rozpoczęty wraz z walkami ze Szwecją oraz wyprawami magnatów kresowych do Mołdawii na początku XVIIw.

hetman podczas heroicznej doby Kozaczyzny, który opowiadał się za współpracą z Rzeczpospolitą

polskie oddziały, dowodzone przez Stanisława Żółkiewskiego, wkroczyły do Mołdawii, bitwa pod Cecorą

(pierwsza) bitwa pod Chocimiem, zwycięstwo Polaków

zgodnie z nim granice państw pozostały bez zmian, a hospodarów w księstwach naddunajskich mieli powoływać Turcy pod warunkiem, że będą chrześcijanami przyjaźnie nastawionymi do obu stron

magnat i hetman polski, dogonił wycofujących się Tatarów z Polski i pobił ją pod Sasowym Rogiem w Mołdawii

porozumienie nad jeziorem Kurukowo, w którym ustalono rejestr kozacki na 6 tys. ludzi

potężna twierdza tuż przed skalnymi progami na Dnieprze, o której budowie postanowiono w 1635r. Jej budowa wywołała bunt Kozaków

wódz Kozaków, którzy zniszczyli twierdzę Kudak

samozwańczy hetman, pokonał Kozaków w 1637r.

pokój na Ukrainie w latach 1638-48

pisarz wojska zaporoskiego, który doznał osobistej krzywdy z rąk polskiego szlachcica, co przerodziło się w jedną z przyczyn największego powstania kozackiego

przywódca Tatarów krymskich

miejsce otoczenia sił Stefana Potockiego przez armię kozacko-tatarską

bitwa pod Korsuniem + Piławicami

wojewoda ruski, chciał krwawego stłumienia buntu

brat zmarłego Władysława IV, król Polski, opowiadał się za pokojowym rozwiązaniem konfliktu na Ukrainie

miejsce oblężenia wojsk koronnych przez armię kozacko-tatarską (poł. 1649r.)

przywracała kozackie przywileje, zwiększała rejestr Kozaków do 40 tys. oraz uznawała Chmielnickiego za hetmana wojsk zaporowskich

bitwa pod Beresteczkiem, zwycięstwo wojsk koronnych + bitwa pod Białą Cerkwią, zwycięstwo wojsk koronnych

bitwa pod Batohem, całkowita klęska Polaków + przerwanie obrad sejmu przez Władysława Sicińskiego "liberum veto"

bitwa pod Żwańcem, rozejm

ugoda w Perejasławiu

bitwa pod Ochmatowem, wygrana wojsk polsko-tatarskich

szlachcic, hetman kozacki, przejął władzę w 1657r., zwolennik rozmów z Rzeczypospolitą

unia w Hadziaczu

bitwa pod Połonką + Cudnowem, zwycięstwa wojsk polskich + pokój w Oliwie

Rozejm w Andruszowie na 13 lat

nowy król szwedzki, zamierzał uderzyć na Polskę lub Moskwę

magnat polski, zdrajca, informant Szwedów

hetman wielki litewski, możliwy sojusznik Szwedów

forma zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego

potop szwedzki

Szwedom nie udało się zdobyć Gdańska, będącego kluczem do całych Prus Książęcych, nie udała się blokada morska

książę pruski i elektor brandenburski

próba zajęcia Jasnej Góry przez Szwedów

konfederacja w Tyszowcach

hetman polny koronny, wybitny polski dowódca. W latach 1656-7 dowodził głównymi operacjami wojsk polskich.

bitwa pod Gołębiem, przegrana wojsk koronnych

unikanie przez słabszą stronę generalnych bitew i zwalczanie przeciwnika niespodziewanymi napadami niewielkich oddziałów wojska

złożenie ślubów w katedrze lwowskiej przez Jana Kazimierza

bitwa pod Warszawą, klęska wojsk polskich

traktat rozbiorowy w Radnot

książę siedmiogrodzki, który miał zostać królem państwa polskiego pozostałego po rozbiorze

układy gwarantujące Hohenzollernom pełną suwerenność w Prusach Książęcych

średnia szlachta, która była przekupywana przez magnatów, by wspierali ich postulaty na sejmikach